De Financiële functie anno 2034: CFO’s moeten nu handelen

Waarom een stevige toekomstvisie cruciaal is voor CFO’s

De financiële functie staat aan de vooravond van een ingrijpende transformatie. Externe factoren zoals klimaatverandering, technologische disruptie en demografische verschuivingen dwingen organisaties en hun financiële functie om flexibeler en duurzamer te worden.

De coronapandemie en het tekort aan arbeidskrachten hebben pijnlijk duidelijk gemaakt dat veel financiële functies niet toekomstbestendig zijn. Een extra uitdaging komt van Generatie Z, de jongste groep werknemers die de arbeidsmarkt betreedt. Deze generatie heeft andere verwachtingen van werk dan hun voorgangers: zij eisen flexibiliteit, technologische innovatie en een duidelijke maatschappelijke impact van hun werk. Ze kiezen niet langer voor traditionele carrièrepaden en voelen zich sneller aangetrokken tot organisaties die duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid hoog in het vaandel hebben staan. Voor organisaties betekent dit dat ze zich moeten herinrichten om aantrekkelijk te blijven voor dit nieuwe talent, dat cruciaal is om de toekomstige uitdagingen het hoofd te bieden.

Voor CFO’s is het ontwikkelen van een toekomstvisie daarom essentieel om in te kunnen spelen op de ophanden zijnde transformatie en zodoende relevant te blijven. De traditionele focus op controle en rapportage is immers niet langer voldoende. De verschuiving naar strategisch advies, waardecreatie en het integreren van duurzaamheid in bedrijfsmodellen vereist nieuwe vaardigheden en inzichten. Het onderzoek ‘De Financiële Functie van de Toekomst’ biedt een toekomstvisie op de structuur, vorm en rol van finance in 2034, en helpt CFO’s daarmee om deze veranderingen te begrijpen en proactief actie te ondernemen. De toekomst begint nu, en het is aan het management van de financiële functie om deze transformatie te leiden.

Hoe is het toekomstbeeld ontwikkeld?

Het onderzoek bestond uit drie fasen. Allereerst voerden we een uitgebreid literatuuronderzoek uit om trends en ontwikkelingen te identificeren die de financiële functie zullen beïnvloeden. We bestudeerden zowel academische als professionele bronnen en identificeerden acht sleutelgebieden zoals technologische innovaties en de evolutie van het menselijk kapitaal. In de tweede fase werden dertig financiële visionairs, uit de profit, overheid en academische sectoren, geïnterviewd om de theoretische inzichten te toetsen aan praktijkervaringen. Deze  experts deelden hun visie op toekomstige uitdagingen en kansen voor de financiële functie. Hun input werd gebruikt om het initiële toekomstbeeld verder aan te scherpen. De derde fase bestond uit een Delphi-onderzoek, waarbij een groep financiële professionals het toekomstbeeld beoordeelde op haalbaarheid en relevantie. Dit proces leidde tot een definitief beeld van de financiële functie in 2034 en een concreet transformatieplan om organisaties voor te bereiden op deze toekomst.

De grootste veranderingen in de Financiële Functie

De financiële functie van 2034 zal fundamenteel anders zijn dan die van vandaag. De grootste veranderingen die worden voorspeld, zijn:

1. Volledige automatisering van routineuze taken

• Huidige situatie: Veel financiële afdelingen besteden nog steeds een groot deel van hun tijd aan routinematige taken zoals data-invoer, boekhouding en het opstellen van basisrapportages. Deze taken zijn tijdrovend en bieden weinig toegevoegde waarde.
• Toekomstbeeld 2034: Deze taken zullen volledig geautomatiseerd zijn door de inzet van AI en Robotic Process Automation (RPA). Financiële professionals kunnen zich daardoor vooral richten op strategische activiteiten, zoals voorspellende analyses en strategische advisering.

2. Strategische rol als business navigator

• Huidige situatie: De financiële functie wordt vaak gezien als een ondersteunende rol, gericht op controle en naleving van regelgeving, met een beperkte betrokkenheid bij strategische besluitvorming.
• Toekomstbeeld 2034: CFO’s en hun teams zullen een centrale rol spelen in het vormgeven van de bedrijfsstrategie. Ze zijn betrokken bij elke belangrijke beslissing, van investeringen tot risicomanagement, en fungeren als strategische partners voor andere afdelingen en als hoeder van de waardecreatie door de organisatie.

3. Fusie van financiële en niet-financiële data

• Huidige situatie: Financiële analyses zijn vaak gefocust op traditionele financiële gegevens, terwijl gegevens over sociale waarde (ESG, CSR en EDI) en andere niet-financiële prestaties grotendeels buiten beschouwing blijven.
• Toekomstbeeld 2034: Financiële en niet-financiële data zullen volledig geïntegreerd zijn. Dit betekent dat financiële rapportages niet alleen inzicht geven in de financiële gezondheid van een organisatie, maar ook in de sociale impact en duurzaamheid. Financiële professionals hebben geleerd hoe ze deze nieuwe vormen van data effectief kunnen analyseren en kunnen gebruiken voor de besluitvorming.

4. Nieuwe rollen en vaardigheden

• Huidige situatie: De meeste financiële functies zijn traditioneel georganiseerd, met duidelijke scheidingen tussen accounting, controlling en treasury. De nadruk ligt op technische financiële vaardigheden.
• Toekomstbeeld 2034: Er zal een verschuiving plaatsvinden naar nieuwe rollen zoals Chief Data Officer en Chief Sustainability Officer. De focus ligt op multidisciplinaire vaardigheden, waaronder datascience, technologiebeheer en strategische communicatie. Financiële professionals blijven zich voortdurend ontwikkelen om relevant te blijven in een snel evoluerend vakgebied.

5. Hybride en flexibel werken

• Huidige situatie: Ondanks de toename van thuiswerken door de pandemie, is de fysieke aanwezigheid op kantoor vaak nog de norm in veel financiële functies.
• Toekomstbeeld 2034: Hybride werken zal de standaard zijn, met een mix van werken op kantoor, thuis en in andere flexibele werkruimtes. De focus ligt op productiviteit en samenwerking, ongeacht de locatie. Dit zorgt er ook voor dat Generatie Z-ers zich sneller aanmelden bij de organisatie om daar te komen werken.

6. Duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid als kernwaarden

• Huidige situatie: Hoewel ESG-rapportage steeds belangrijker wordt, is het nog niet volledig geïntegreerd in de dagelijkse besluitvorming van de financiële functie.
• Toekomstbeeld 2034: Niet alleen ESG maar ook CSR en EDI-factoren zijn een kernonderdeel van financiële analyses en beslissingen. CFO’s zijn verantwoordelijk voor het afwegen van financiële prestaties tegen de sociale en ecologische impact van de organisatie, wat nieuwe uitdagingen en kansen met zich meebrengt.

Oproep tot actie: de tijd voor verandering is nu!

De financiële functie van de toekomst biedt kansen voor groei en innovatie. Organisaties moeten nu beginnen met het herzien van hun financiële processen en het ontwikkelen van vaardigheden die in lijn zijn met de toekomstige behoeften. CFO’s en financiële professionals moeten investeren in technologie en continu leren om relevant te blijven. Het is tijd om de traditionele rol van finance los te laten en te transformeren naar een strategische en adviserende functie die waarde creëert op alle niveaus van de organisatie. Een belangrijke factor in deze transformatie is het aantrekken en behouden van talent uit Generatie Z. Deze generatie hecht grote waarde aan flexibiliteit, technologische innovatie en een duidelijke maatschappelijke impact. CFO’s moeten daarom niet alleen de financiële functie herinrichten, maar ook een aantrekkelijke werkomgeving creëren voor deze jonge professionals. Het niet kunnen aantrekken van dit nieuwe talent kan organisaties fataal worden in een tijd waarin innovatie en aanpassingsvermogen essentieel zijn.

Financiële functies die zich niet voorbereiden, lopen het risico achter te blijven. CFO’s, bereid uw teams voor op de toekomst: investeer in technologie, ontwikkel nieuwe vaardigheden en bouw aan een hybride en flexibele werkstructuur. De tijd voor verandering is nu!